Franska.nl

Ingewikkelde taalontwikkelingen

Soms heb ik de neiging om kinderen van anderen op te voeden. En dan vooral op taalgebied.

Omdat taal een communicatiemiddel is – en ik communicatie heel erg belangrijk vind – ben ik geneigd te vinden dat iedereen dat heel goed moet beheersen. Gewoon, om ongemak of onbegrip (of soms zelfs irritaties) te voorkomen. Als je iets wilt duiden, is het belangrijk dat je duidt wat je wílt duiden, en niet per ongeluk iets anders.

 

Zo kreeg ik laatst een screenshotje van iemand die commentaar op een column had geleverd met hilarische schrijffouten in het commentaar. Een schrijver corrigeren komt op die manier natuurlijk niet zo sterk over. De schrijver lag in een deuk, de lezers van het stuk ook (en zij corrigeerden op hun beurt de corrector ook weer) en de collega’s van die schrijver hangen nu dus gierend over hun bureau door het screenshotje dat wordt verspreid. De woorden die blijkbaar bedoeld waren ter lering zwerven nu alleen nog rond ter vermaak. En het lijkt me dat dát nou net niet de bedoeling was van de commentator.

 

Toch word ik zelf ook weleens gecorrigeerd. Ik heb een vriendin die me ooit corrigeerde op mijn gebruik van het woord ‘gehad’. ‘Dat heb ik van mijn moeder gehad’, meldde ik haar toen.

 

‘Niet dus’, corrigeerde zij subiet. En ik twijfelde meteen weer aan mezelf. O, jee, dacht ik heel snel. Heb ik het van háár gehad, en niet van mijn moeder? Haalde ik hier twee gulle gevers door elkaar?

 

Maar nee, ging ze verder, ik had dat cadeau niet gehad maar gekregen. En ik moest daar even over nadenken, maar na lang piekeren vond ik wel dat ze gelijk had (en dus ook gekregen heeft!). Alleen zat die Amsterdamse uitdrukking zó in mijn systeem dat hij er niet 1,2,3 uit was. Dus corrigeerde ze me zeker nog 334 keer voordat hij echt vervangen was, en de laatste keer was ik het zó zat dat ik riep dat ik het helemaal met d’r “gekregen” had, met al d’r ge-corrigeer. Hahaha.

 

Maar het is wel gelukt. Ik heb nu altijd iets gekregen van iemand, en niet meer gehad. Het werkt dus wel als je iemand ergens op wijst, als je het maar met respect doet.

 

En zo heb ik ook een vriendin die taallessen geeft aan mensen die uit een ander land komen en hier willen inburgeren. Een moeilijk klusje, zowel voor de native speaker (lekker Nederlands) als voor de arme leerlingen die worstelen met ons wonderlijke taaltje.

 

‘Worstelen?? Heeft dat met worst te maken?’ Dat is een veel gehoorde vraag als zij haar begrip toont voor de struggle(weer zo lekker Nederlands) met onze taal. Leg maar eens uit waarom wij achter een d nog een t zetten, waar je geen enkel verschil hoort in de uitspraak. Wat is dan het doel van die t? Je kunt aan een zelfstandig naamwoord, of een persoonlijk- en/of aanwijzend voornaamwoord (een pronomen demonstrativum om het nog ingewikkelder te maken) toch al horen (of lezen) over wie (of wat) het gaat? Wat is dan de functie van die extra t nog?

 

Tsja… ik kan het ook niet uitleggen aan zo iemand. ‘Gewoon geleerd op school’, roep ik dan, als een leerling van haar dat vraagt wanneer we toevallig tegelijkertijd bij haar aan een bakkie zitten. Zij vinden dat ik het als schrijver moet kunnen uitleggen, maar eigenlijk kan ik dat dus ook niet.

 

En toen ik laatst de taallescoördinator aan een leerling hoorde vragen hoe hij de lessen gevonden had, wist ik al wat het antwoord zou worden.

 

‘Met mijn navigatiesysteem’, riep de leerling tegelijkertijd met het antwoord dat ik er ook meteen bij had bedacht. 

 

En hij begreep niet half hoe grappig hij was, maar het uitleggen lukte ons ook niet echt.

 

We hebben een ingewikkeld taaltje ontwikkeld, zeg maar.

 

Al heb ik de indruk dat ook dát een erg moeilijk uit te leggen uitdrukking is.