Kinderen lijken steeds sneller volwassen te worden. Wat vroeger begon met stiekem een snoepje pakken, is nu een wereld waarin ze blootgesteld worden aan dingen zoals vapen. Op het nieuws zien we regelmatig de meest afschuwelijke nieuwsberichten over deze ‘rook-vervanger’. Ooit dachten we namelijk dat het een gezond alternatief zou zijn voor roken, maar we zijn er al snel achter gekomen dat het eigenlijk juist nog gevaarlijker is dan een rookverslaving. Op de korte termijn kunnen er namelijk al serieuze gevolgen aan deze slechte gewoonte zitten. Maar wat is vapen nou precies, waarom is het gevaarlijk en, het belangrijkste, hoe kun jij je (klein)kinderen hiertegen beschermen?

 
Wat is vapen eigenlijk?

Vapen, zoals we het roken van e-sigaretten tegenwoordig in het kort noemen, is het inademen van een damp die nicotine, smaakstoffen en andere chemicaliën kan bevatten. Hoewel het vaak wordt neergezet als een ‘veiliger’ alternatief voor roken, is dat allesbehalve waar. Die zoete geuren van suikerspin, aardbei of pepermunt zijn een slimme manier om jongeren te lokken, maar achter die zoete smaak schuilen ontelbaar veel gezondheidsrisico’s.
 

De gevaren van vapen voor kinderen

Voor opgroeiende kinderen, daarmee wordt de groep van 10- tot 18-jarigen bedoeld, zijn de gevaren van vapen extra groot. Doordat ze gevoeliger zijn voor groepsdruk is de kans groter dat zij in deze leeftijdsfase nieuwe dingen proberen, zoals in dit geval dus vapen, ondanks dat ze weten dat het hartstikke ongezond is. Op die leeftijd zijn de lichamen en hersenen nog volop in ontwikkeling, en nicotine kan die ontwikkeling ernstig verstoren. Het kan leiden tot:

Nicotineverslaving: jongeren raken sneller verslaafd dan volwassenen. Behalve dat je door nicotine verslaafd raakt aan een ongezonde gewoonte zoals roken of vapen, heeft het stofje op zichzelf ook al geen goede invloed op de ontwikkeling.

Hersenschade: nicotine beïnvloedt namelijk het geheugen, de concentratie en het leervermogen. Hierdoor wordt het voor jongeren dus lastiger te concentreren op school en kan ook het leren voor toetsen flink lastiger worden als ze veel vapen.

Risico op andere verslavingen: uit onderzoek is gebleken dat jongeren die vapen, later sneller overstappen op traditionele sigaretten of andere middelen.

Ademhalingsproblemen: de damp kan de longen irriteren en op lange termijn zelfs blijvende schade veroorzaken. Het effect van de rook uit vapes zagen we deze week ook veel in het nieuws. De structuur van deze rook is zo anders, dat de longblaasjes er op korte termijn al ernstig door beschadigd kunnen raken. De longen kunnen zelfs op korte termijn zo veel te verduren krijgen, dat jongeren in het ziekenhuis zijn beland. Door beschadigingen aan de longblaasjes begint het ophoesten van bloed, en voor je het weet ligt de patiënt op de intensive care. Simpelweg omdat het de longen niet meer lukt zelf voldoende zuurstof in het systeem te krijgen.
 

Waarom kiezen kinderen voor vapen?

Het lijkt misschien onbegrijpelijk: waarom zouden ze überhaupt willen beginnen? Maar als je bedenkt hoe verleidelijk vapen wordt gemaakt, is het misschien niet zo gek. Het gebeurt mij vaak genoeg als ik door de stad fiets, dat ik me afvraag waar die lekkere suikerspingeur vandaan komt. Smaken als bubblegum en mango spreken jongeren aan, en op social media en op straat zien ze leeftijdsgenoten die het ‘cool’ vinden. Bovendien is het makkelijk te verbergen, want die zoete geur ruik je bijna niet. Ouders merken het hierdoor niet snel, tenzij er zo’n apparaat in de jaszakken wordt gevonden.

Hoe kun je je (klein)kinderen beschermen tegen de verleiding?

Nu je weet hoe gevaarlijk vapen is, vraag je je misschien af: wat kan ik doen? Gelukkig zijn er een aantal eenvoudige maar effectieve manieren om je kinderen te beschermen:

1. Praat erover: maak vapen bespreekbaar zonder te oordelen. Vraag wat ze ervan weten en leg rustig uit waarom je je zorgen maakt.
2. Wees een rolmodel: als je zelf rookt of vaped, probeer dan te stoppen. Kinderen leren vaak door naar ons te kijken, en als de (groot)ouders roken, lijkt het al lang niet meer zo gevaarlijk.
3. Ken hun omgeving: weet wie hun vrienden zijn en wat ze samen doen. Wees betrokken, zonder te controleren.
4. Stel duidelijke regels: zeg duidelijk dat vapen niet oké is en leg uit waarom. 
5. Leer ze weerstand bieden: het klinkt betuttelend, maar het kan toch helpen om te oefenen met ‘nee’ zeggen. Dat is niet alleen handig als het gaat om vapen; het is in meerdere situaties een geruststellend idee als je weet dat je een weerbaar (klein)kind hebt opgevoed.

Wat als je kind al vaped?

Het kan ook gebeuren dat je erachter komt dat je (klein)kind al vaped. Dit is niet het moment om boos te worden of te straffen, maar om te begrijpen. Praat met elkaar en probeer samen een plan te maken om te stoppen. En tja, het kan ook geen kwaad om even de nieuwsberichten van de afgelopen week samen door te nemen.