‘Mijn moeder is heel lief, maar ze is ook best een lastig persoon om mee om te gaan, merk ik nu we ouder worden. Ze kan namelijk vooral aan zichzelf denken en aan wat voor haar belangrijk is. En dan denk ik toch een beetje aan een lichte vorm van narcisme.

Het is geen diagnose. Ik ben geen therapeut. Maar wat ik wél weet, is hoe het voelt om een moeder te hebben die alles naar zichzelf toetrekt — zelfs nu we allang volwassen zijn. En misschien valt het pas echt op nu ik ouder word. Nu ik zie hoe andere moeders het doen. Nu ik voel wat ik eigenlijk mis, want als ik moeders van mijn vriendinnen zie? Die zijn zo aardig en geïnteresseerd. Mijn moeder praat vooral graag over zichzelf.

Ze lijkt charmant voor de buitenwereld…

Voor iedereen is mijn moeder een warme, levendige vrouw. Iemand met een goed verhaal, een scherpe grap, een uitgesproken mening. Ze is het type vrouw dat een ruimte binnenkomt en die meteen vult. Vrienden vinden haar fantastisch. “Zo’n leuke moeder heb jij,” hoor ik vaak. En ja — ze ís ook leuk. Als ze wil.

Maar thuis is het anders.

Alles draait om haar — altijd

Als ik iets vertel over mijn werk, weet zij binnen drie seconden hoe het bij haar vroeger ging. Als ik ziek ben, is zij altijd zieker. Als ik iets vier, heeft zij nét een zware dag. Als ik kritiek geef, ben ik ondankbaar. En als ik afstand neem, ben ik ‘hard’ en ‘ongevoelig’.
Ze weet precies welke zinnen pijn doen. ‘Och, je zoon is wel snel boos, hè.’ Dan krijg ik weer kritiek op hoe ik mijn eigen kinderen opvoed. Nu ik ouder word, zie ik het patroon.
Lange tijd dacht ik dat ík te kritisch was. Dat ik te gevoelig was. Maar sinds ik ouder ben, sinds ik zelf moeder ben, kijk ik anders. Ik zie hoe andere moeders luisteren, ruimte geven, zich aanpassen. Hoe liefde ook onvoorwaardelijk kan voelen, soort van ook meer als een vriendschap.

En ik merk hoe vaak mijn moeder over mijn grenzen heen gaat — met opmerkingen, schuldgevoelens, verwachtingen. Ik merk hoe ik me klein maak, uit angst voor haar oordeel. En hoe ik na elk bezoek emotioneel uitgeput ben. Is ze een narcist?
Misschien niet in klinische zin. Maar ze heeft wél trekjes die daar dichtbij komen. Het is ook geen wereldramp, maar wel iets wat ik met de tijd heb geleerd. Dus ik moet ook op mezelf letten.

En het gekke is: het lijkt erger te worden naarmate zij ouder wordt. Minder filter, meer controleverlies, meer hang naar bevestiging. Ik doe er maar gewoon aan mee, lijkt het wel. En ik voel steeds vaker de neiging om afstand te nemen — terwijl ik óók loyaal wil blijven. Ze blijft toch altijd mijn moedertje… Dus we zullen nooit helemaal uit elkaar gaan, om het zo te zeggen. Toch blijft onze band iets ingewikkelds. Want het kost me best veel energie om altijd maar met haar te praten en om leuk langs te gaan.’