‘Mijn moeder kreeg in tien jaar tijd acht dochters. Ik was de eerste, werd in 1950 geboren en was altijd al een kind met een groot verantwoordelijkheidsgevoel. Moeder hoefde nooit aan me te vragen om iets te doen. Voordat ze de kans kreeg, had ik het zelf al gezien en was ik al in de weer in de keuken of met de was. Ik kan me van haar herinneren dat ze weleens tegen me zei dat ik niet mocht vergeten om ook kind te zijn en lol te maken. “Frot jij,” zei ze dan. “Wegewezen hier. Ga maar lekker buiten spelen in plaats van te lopen moederen, want dat moederen hoor ik te doen.”

Intussen ging zij altijd maar door. Als ik aan haar denk, zie ik haar voor me met haar schort voor, mouwen opgestroopt en een rood hoofd van de inspanningen. Ik werd me er pas van bewust dat ik haar nooit heb horen klagen, toen ik zelf al lang en breed een gezin had en het me soms weleens te veel werd. “Goh,” dacht ik dan. “En dan te bedenken dat moeder acht kinderen en heel weinig te besteden had en ik er maar drie heb en altijd genoeg te eten en ook nog geld over voor een vakantie op zijn tijd.”

Mijn vader overleed toen mijn jongste net geboren was. Moeder had hem de laatste jaren van zijn leven intensief verzorgd. Hij had dementie en op het laatst kon ze hem geen moment meer alleen laten. Altijd maar doorgaan. Altijd bezig. Nooit een moment voor haarzelf. Wij dochters hielpen haar wel waar mogelijk, maar daarmee konden we moeder niet helemaal ontlasten, en zeker de nachten vielen haar zwaar, zo liet ze zich op het laatst, geheel tegen haar gewoonten in, eens ontvallen.

Toen zij alleen achterbleef, dachten we dat ze nu eindelijk zou kunnen genieten van het nietsdoen. Lekker veel slapen, een boek lezen, televisie kijken. Wij kinderen gaven haar een abonnement op allerlei streamingdiensten zodat ze zich geen moment zou hoeven te vervelen. Maar in plaats van voor de buis te gaan zitten, besloot moeder dat het nu tijd voor wat zelfontplooiing werd. “Ik heb een leven lang niets anders gedaan dan zorgen,” zei ze, “en dat heb ik met alle liefde van de wereld gedaan. Maar mezelf ontwikkelen is er daardoor niet van gekomen, en als ik iets zou moeten noemen wat ik gemist heb, dan is dat het wel.”

Toen het nieuwe schooljaar startte, begon moeder aan de moedermavo. Drie keer in de week ging ze op haar fietsje, met de boeken onder haar snelbinder, naar les waar ze genoot van elke minuut. Ze deed uiteindelijk examen in Nederlands, Engels, Frans en geschiedenis. Voor alle vakken haalde ze hartstikke hoge cijfers. Na haar laatste examen werd ze ziek en na een kort ziekbed overleed ze. Het mooiste wat ze zichzelf had gegeven, was dat ze heen mocht gaan met meer kennis in haar hoofd dan ze ooit voor mogelijk had gehouden. Op haar uitvaart huilden we allemaal dikke tranen van ontroering en vooral trots. Was er een moeder denkbaar die een mooiere erfenis voor haar dochters achterliet?’

Elleke’s naam is gefingeerd. Haar echte naam is bekend bij de redactie.

Er is veel over te vertellen, over moeders en dochters. Daarom hebben we er een reeks van gemaakt waarin elke week andere moeders en/of dochters aan het woord komen. Allemaal met relaties waar we ons aan kunnen spiegelen, in kunnen verdiepen, over kunnen verbazen, van kunnen genieten en van kunnen leren.

Heb jij een moeder/dochter verhaal dat je wilt delen? Dat kan ook anoniem. Als je mailt naar info@franska.nl onder vermelding van ‘moeders en dochters’ nemen wij contact met je op.