Gij moogt niet veroordelen!

 

Waar was ik toen Srebrenica viel? Dat vroeg ik me af van de week.

 

Ik herinnerde me vooral dat ik Joegoslavië tamelijk ingewikkelde kost vond in die tijd. Wat deed of dacht ik toen de enclave viel, vroeg ik me ook af. Keek ik weg? Dat zou me niet fraai gestaan hebben, maar nu ik beter snap wat zich daar voltrokken heeft… De hele wereld keek weg.

 

  • 40.000 moslimvluchtelingen en
  • 300 Dutchbatters om ze te beschermen tegen 
  • 4.000 bloeddorstige Serven

 

Bij de meeste Dutchbatters die van de week voorbijkwamen in de documentaire ‘De machteloze missie van Dutchbat’ is de rook zelfs na 25 jaar nog niet helemaal opgetrokken. Srebrenica is onder hun huid gekropen en deel van hen geworden en het is vooral het gevoel van machteloosheid waarmee ze blíjven worstelen. Maar ja, wat kun je bij wijze van spreken beginnen met een klappertjespistool als je tegenstander niet alleen zwaar in de meerderheid maar ook tot de tanden toe bewapend is? Er is door luitenant-kolonel en commandant van de missie Thom Karremans – die later door de media de ‘verpersoonlijking van de nederlaag’ genoemd werd – geroepen, gebruld en gesmeekt om hulp. Iedereen die onder zijn gezag viel kan dat getuigen. Maar die hulp bleef uit. Dat staat ook als een paal boven water.

 

Toch had men hen, toen ze op hun vredesmissie vertrokken, beloofd dat ze op hulp konden rekenen, mocht er iets fout gaan, daar ver weg van huis. Zonder die belofte waren ze er immers niet eens aan begonnen. Waarom ze er überhaupt aan begonnen waren? Omdat ze vastbesloten waren om iets te betekenen voor al die duizenden die op de vlucht waren geslagen voor oorlog en geweld. Maar al wat ze daar aantroffen was een schrijnend tekort aan alles. Ja, ook aan voedsel en water. Daar kunnen ze zelf ook over meepraten.

 

  • 300 Dutchbatters zagen ze al van verre komen
  • het leger van 4.000 woeste Serven

 

En ze wisten dat hier geen houden aan was met hun schrijnende tekort aan alles – ook wapens. Hun commandant had nogmaals vergeefs de noodklok geluid toen het zover was, maar stond op het uur U nog steeds met lege handen. Ze proberen zichzelf geen verwijten te maken achteraf, deze Dutchbatters. Omdat ze met de hand op het hart durven te verklaren dat ze alles gedaan hebben wat binnen hun beperkte vermogen lag. 

 

23.000 vluchtelingen werden daardoor gered – daar hoor je bijna niemand over

Tussen de 8.000 en 9.000 moslimmannen werden door de troepen van Mladic afgeslacht – daar hoor je de hele wereld over
Toen ze thuiskwamen werden ze onthaald als helden. Zelfs de kroonprins had klaargestaan om ze welkom te heten. Maar de stemming sloeg al snel om en onder invloed van de media velde het volk zijn oordeel. In de supermarkt of op de fiets werden de helden van weleer uitgescholden voor lafaard, moordenaar en erger. Het was het gevoel van onrecht waardoor ze dit, tot op de dag van vandaag, een bittere pil en moeilijk te verteren vinden. Want ze denken dat de top van de VN in New York allang wist dat hun missie kansloos was. 

 

Maar iedereen keek weg. Ik ben bang dat ik ook wegkeek toen de gruwelijkste genocide uit onze geschiedenis zich voltrok op niet meer dan vier uurtjes vliegen van waar ik toen was. 

 

Verdienen ze eerherstel, deze blauwhelmen op hun machteloze missie? Ook dat. Maar wat ze vooral verdienen is dat we ophouden ze te veroordelen!

 

Door: Brigitte Bormans

Brigitte werkte jarenlang als culinair journalist en schreef twee kookboeken. In 2004 werd ze directeur/eigenaar van Erfgoed Logies. Maar zonder schrijven kan ze niet. Gelukkig zag Franska wel iets in haar columns, kwam van het een het ander en mag er nu ook over andere zaken worden geschreven.

Afbeelding van Brigitte Bormans