Ja hoor, het is alweer de tweede woensdag van oktober, met vandaag een prijs die je niet loslaat.
Als Maddy Stolk na de dood van haar moeder haar ouderlijk huis leegruimt treft ze een bizarre hoeveelheid spullen aan die haar moeder jarenlang heeft bewaard. Ze was een echte hoarder, die werkelijk niets weggooide, want je wist maar nooit of ‘de jappen’ je weer zouden komen halen…
Dat haar moeder in WO II als jong meisje de verschrikkingen van het jappenkamp had overleefd legde een zeer zware wissel op het gezin. Ook haar vader had destijds een traumatische jeugd in Indonesië en daarom was de oorlog altijd aanwezig in het gezin. Pas achteraf kan Maddy duiden hoe de ervaringen van haar Indische ouders geweest moeten zijn, want erover praten konden ze niet. Het was te erg wat hun ogen hadden gezien. Vanwege die zware schaduw van het oorlogstrauma voelt Maddy wel dat er iets gaande was, maar duurde het heel lang eer ze erachter kwam wat dat was.
Een transgenerationeel trauma heet het, dat van de ouders overslaat op hun kinderen, die daardoor die zware last van de oorlog ook op hun schouders krijgen. Zo’n 2 miljoen Nederlanders hebben een Indische achtergrond en velen daarvan hebben hetzelfde gevoel als Maddy ervaren. Dat verhaal waarover altijd werd gezwegen, omdat het te erg was. Want toen de oorlog eenmaal over was, bleef die in de hoofden van de mensen die in de kampen hadden gezeten wel doorgaan.
Ook voor de 300.000 Indische Nederlanders die, toen ze na de onafhankelijkheidsstrijd naar Holland kwamen, werkelijk niets meer hadden. Ze werden in Nederland namelijk niet bepaald met open armen ontvangen. Hun diploma’s werden ongeldig verklaard, de kosten voor de overtocht vanuit Indië moesten ze aan de Nederlandse staat terugbetalen en talloze militairen en ambtenaren uit de toenmalige Nederlandse kolonie kregen tot op de dag van vandaag geen compensatie voor hun gederfde salaris tijdens de jaren van de Japanse bezetting. Maar daarover klagen deden de meesten van hen niet. Typisch Indisch.
Maar Maddy kan en wil niet meer zwijgen en gebruikt in het boek Soedah, laat maar, haar eigen leven als basis voor een beklemmende roman die tegelijkertijd ontroerend, hard, pijnlijk en zacht is. Het is een verhaal over een leven met Indische ouders en over het nooit aflatende verdriet dat ouders aan hun kinderen doorgeven. Maar er is altijd iemand die de cirkel doorbreekt.
Na het overlijden van haar moeder ontruimt Tara haar ouderlijk huis. Met een mengeling van weerzin en opluchting baant ze zich een weg door de rommel en artefacten uit verre verledens. Het zijn de resultaten van een leven lang hoarden door een door het jappenkamp getraumatiseerde moeder en de herinneringen van haar vader aan zijn jeugd in Nederlands-Indië. Terwijl Tara de spullen uitzoekt vindt ze brieven en tapes die, naarmate ze verder spit, duidelijk maken dat er een familiegeheim tussen het afval zit. Ze vraagt zich af wat er allemaal verborgen bleef en rekent na haar ontdekkingen af met de trauma’s die van generatie op generatie zijn overgedragen.
Soedah, laat maar is een prachtig boek dat je niet loslaat en je in één adem uitleest. Wil jij een exemplaar winnen? Stuur me dan je naam en adresgegevens via winnen@franska.nl.
Door: Irene Smit
Irene is redacteur bij Franska.nl. Met haar man, twee pubers en een teckel woont ze in Haarlem. Ze zou graag willen zingen als Ella Fitzgerald en koken als Nigella Lawson. Tot het zover is, blijft ze lekker schrijven over allerlei zaken die haar verbazen.
