Wat wil je op je laatste avond op aarde?
Als je voor je werk levensverhalen optekent, kom je nogal wat tegen.
Want om opschrijvenswaardig te zijn, moet een verhaal natuurlijk iets bijzonders, extreems of hartverscheurends bevatten.
Onlangs hoorde ik een verhaal van een vrouw van halverwege de vijftig die zojuist haar eigen begrafenis had geregeld. Laat dit even tot je doordringen… Je eigen begrafenis regelen. Bizar toch? Als je vol in het leven staat, vergeet je weleens dat het ook zomaar afgelopen kan zijn.
Zelf heb ik dit proces van heel dichtbij meegemaakt. Mijn moeder overleed toen ik 27 jaar oud was en daar ging een ziekbed aan vooraf. In het begin was praten over de dood echt not done. We deden met de hele familie keihard ons best haar ziekte te behandelen als een uit de hand gelopen griepje.
Simpelweg omdat we niet onder ogen durfden te zien dat het einde nabij was
Ik ben het type dat dingen graag benoemt. Dus na een paar weken huilen en eromheen draaien, besloot ik het D-onderwerp aan te snijden. Want nu was ze er nog, nu kon ze nog dingen zelf bepalen. Toen was mijn moeder er nog niet aan toe om de waarheid openlijk uit te spreken, maar ik zag dat ons gesprek wel iets in beweging zette.
Een aantal weken later kwam ik het ouderlijk huis binnengewandeld en voelde ik een aparte, opgewekte sfeer. Mijn moeder zat triomfantelijk in haar bed en meldde dat ze samen met mijn vader een graf zou gaan uitzoeken. Ze maakte grapjes over scheuren met de rolstoel over het kerkhof. Ondanks dat het over iets heel zwaars ging, voelde ik lichtheid en liefde.
Dit moment leerde me 3 wijze lessen
De eerste is dat je juist door zware dingen aan te kijken in plaats van ervan weg te lopen, het leven makkelijker maakt voor jezelf. Les nummer 2 is dat de heftige gebeurtenissen in het leven de mooiste herinneringen en ervaringen met zich mee kunnen brengen. In die dagen heb ik gesprekken met mijn moeder gevoerd die ik nooit zal vergeten en waarvan ik de warmte nog steeds bij me draag.
En dan les 3, dat je als buitenstaander werkelijk geen idee hebt hoe het is om te weten dat je gaat overlijden. Je kunt het proberen in te voelen, maar daar blijft het dan ook bij. Ik weet nog dat ik de laatste avond voor mijn moeders euthanasie vroeg: ‘Mam, wil je nog iets specifieks morgen?’
Ik dacht met mijn levenslustige hoofd: misschien wil je wel verse pizza eten, nog die ene vriendin spreken, je lievelingstaart voor je laten bakken, weet ik wat. Haar antwoord was zowel verrassend als ontnuchterend: ze wilde graag Ajax kijken. Op haar Ajaxhanddoek.
Een moment was ik met stomheid geslagen: je wilt voetbal kijken?
‘Ja, meisje,’ zei ze met een berustende glimlach, ‘dat heb ik altijd leuk gevonden en toevallig is er morgen een belangrijke wedstrijd…’ Niks grootse en meeslepende zaken. Ze wilde gewoon met haar man, dochter met partner en hun hond Ajax kijken. Dan was ze volmaakt gelukkig.
