Franska.nl

Aanleiding voor een prachtig televisiemoment bij De Wereld Draait Door van afgelopen donderdag is ‘Die ene Patiënt’; een (inmiddels gebundelde) serie in de Volkskrant waarin artsen en zorgwerkers vertellen over ‘die ene patiënt die hun kijk op het vak ingrijpend veranderde’.  Aan tafel uiteraard de journaliste die de serie schreef en naast haar twee medici die ze voor haar verhalen interviewde: een neonatoloog en een klinisch ethicus.

De artsen vertellen dat ze denken te kunnen oordelen over leven en dood en over kwaliteit van leven, maar dat ze dat eigenlijk helemaal niet kunnen. Dat een arts kan vinden dat een vroeggeboren kindje geen kwaliteit van leven zal hebben, maar dat uiteindelijk alleen de ouders bepalen wat de waarde van dat leven is. De artsen vertellen ook hoe ze hebben geleerd om emoties buiten zich te houden, maar dat uiteindelijk iedere hulpverlener eindigt met een kerkhofje van een aantal patiënten in het hoofd. Dat zijn de patiënten die onaangekondigd en onverwachts bij hen kwamen binnen-denderen en die hun kijk op het vak en op het leven voorgoed veranderden.

De klinisch ethicus vertelt in dat licht het aangrijpende verhaal over zijn patiënte Irma die 25 jaar geleden, toen hij promotieonderzoek naar hersendood deed op de intensive care, werd binnengebracht na een catastrofale hersenbloeding. De toen nog jonge arts raakte in gesprek met de toen eveneens nog jonge Frans, de vriend van Irma. Ze komen te spreken over Shakespeare (Frans is docent Engels) en zo komt de dokter op het befaamde Shakespeare-citaat:

‘Parting is such a sweet sorrow’, waarmee hij wil zeggen: ‘zoete herinneringen moeten we koesteren, omdat we daar altijd aan terug kunnen blijven denken’. Als Frans om een dekentje vraagt om de nacht naast Irma te kunnen doorbrengen, besluit de dokter dan ook om een bed te laten brengen.

De alarmen worden minder scherp gesteld en het licht gedempt, zodat Frans de laatste nacht met zijn Irma kan doorbrengen zoals hij dat het liefste doet. ‘Kruip dicht tegen haar aan, houd haar vast en streel haar zoals je dat gewend bent, wat dit is je laatste nacht met je geliefde.’

In zijn veertig jaar als arts is Irma de enige patiënte waarvan hij de uitvaart bijwoonde. Zowel op de rouwkaart als later op haar grafsteen stond geschreven dat ‘parting such a sweet sorrow’ is. Alleen mooie herinneringen kunnen het afscheid zoet maken, zegt hij. Van Irma en Frans leerde hij dat het de kleine dingen in het leven zijn die je moet koesteren. Geniet ervan om samen koffie te drinken, kruip lekker samen op de bank en leg die stomme telefoons eens weg.

Met dank aan Irma die niet meer is en aan Frans die dankzij deze dokter een herinnering mocht schrijven die het afscheid van Irma zoeter deed smaken.