Van mooie boeken moet je afblijven
Na de boeken van Roald Dahl worden nu ook de detectives van Agatha Christie ‘ontdaan van kwetsende taal’. Ik vraag me af welke van mijn papieren jeugdliefdes straks aan de beurt is.
Roald Dahl verkocht 250 miljoen boeken, heerlijk humoristische kinderboeken. Klassiekers als De Grote Vriendelijke Reus, Sjakie en de chocoladefabriek en Matilda. Agatha Christie verkocht er maar liefst 3 miljard, waarin zij onder andere Hercule Poirot en Miss Marple tot leven bracht.
Anno nu is hun werk soms kwetsend. Maar Agatha werd in 1890 geboren, haar eerste boeken dateren uit de jaren 20. Een tijd dat dames hoedjes droegen en mannen pijp rookten. Een auto was nog bijzonder en een telefoon zat vast aan een draad in de muur. Andere tijden, andere schrijfsels.
De dikke jongen in Sjakie is in de nieuwe versie niet meer dik, maar enorm (ik weet niet wat ik erger zou vinden: als men me dik noemt of enorm…). De grappige, scherpe humor van Dahl kan niet meer in deze tijd. Nog even en Hans Teeuwen en Peter Pannenkoek kunnen wel inpakken.
Nou ben ik eigenlijk best dol op woke. Prima dat pieten niet meer zwart zijn maar een roetveeg krijgen, dat zeevaarders die vroeger helden heetten van hun voetstuk gehaald worden. De geschiedenis hoeft niet aangepast, maar mag best met andere ogen bekeken worden. Maar laten we niet overdrijven.
Ik ben dol op lezen. Geef mij een boek en je hoort me niet meer. Niks mooiers dan je even te kunnen verliezen in een andere wereld. Met warme gevoelens denk ik terug aan Jip en Janneke, Wipneus en Pim, Heidi, Wiplala, Harlekijntje, De Dolle Tweeling en noem maar op. Moeten Puk en Muk voortaan kleine mensen genoemd worden in plaats van kabouters? En Moortje, hun zwarte vriendje, kan uiteraard al helemaal niet meer. Jennemieke, mijn favoriet omdat ze het enige meisje was in het gezin van Klaas Vaak, bakte koekjes en deed het huishouden. Schrappen dan maar? Jip en Janneke zijn te stereotiep, hoorde ik al, want Jip is de stoere knul en Janneke het bange meisje. Wat genoot ik van De Dolle Tweeling, maar die zaten wel op een kostschool met alleen meisjes, die leerden naaien en de haard leeghalen voor de ouderejaars. Kan in deze tijd waarschijnlijk ook niet meer.
Maar misschien moeten we al die boeken en het tijdsbeeld dat ze geven juist koesteren. En vind je Jip en Janneke te tuttig, dan is er altijd nog de stoere Pipi Langkous.