Franska.nl

 

Het is zondagmiddag, de geur van versgebakken brood en kruidige stoofschotel vult de woonkamer. Ik schuif wat ongemakkelijk heen en weer op mijn stoel terwijl ik naar de rijkelijk gevulde eettafel kijk. Dit zou een gezellig familie-etentje moeten zijn, maar voor mij is het vooral een bron van stress. Sinds ik vijf jaar geleden ontdekte dat ik glutenintolerant ben, zijn maaltijden zoals deze vaak een uitdaging geworden. Maar niet vanwege het eten zelf – mijn grootste probleem is mijn schoonmoeder, Els.

 

Het begon allemaal een paar jaar geleden. Ik had altijd al vage klachten: buikpijn, vermoeidheid, en af en toe vreemde uitslag. Ik dacht dat het erbij hoorde, tot een vriendin met coeliakie mij aanraadde om me te laten testen op glutenintolerantie. De test was positief en opeens veranderde mijn hele dieet, en daarmee ook mijn sociale leven. In het begin was het wennen, maar ik voelde me zóveel beter toen ik stopte met gluten eten. Mijn energie kwam terug, en ik had geen buikpijn meer. Het was alsof ik een nieuwe versie van mezelf werd.

 

Mijn man, Bas, steunde me vanaf dag één. Hij hielp met het aanpassen van ons eetpatroon en zorgde ervoor dat er altijd glutenvrije opties in huis waren. Toch bleek de allergie een onverwachte uitdaging te vormen in een andere relatie in mijn leven: die met mijn schoonmoeder.

 

Els is een warme, goedlachse vrouw van begin zestig, die dol is op koken. Ze nodigt haar kinderen en hun gezinnen vaak uit voor een uitgebreide lunch, waarbij de tafel vol staat met versgebakken broodjes, taarten en zelfgemaakte pasta’s. De kleinkinderen worden dan ook gruwelijk verwend met mierzoete cupcakes en chocoladecake. Toen ik mijn glutenintolerantie bekendmaakte, dacht ik dat Els daar aanvankelijk begrip voor had. Maar naarmate de tijd verstreek, merkte ik dat mijn schoonmoeder het steeds moeilijker vond om mijn glutenvrije dieet te accepteren.

 

“Ach, één hapje kan toch geen kwaad?” zei Els vaak als ze met trots een zelfgebakken cake voor mijn neus zette. In het begin probeerde ik nog beleefd uit te leggen dat zelfs een klein beetje gluten grote gevolgen kon hebben, maar die boodschap kwam niet echt aan. Els wuifde het weg als een modeverschijnsel of een overdreven dieettrend. “Vroeger aten wij alles, en we zijn er ook groot en sterk van geworden,” was haar standaardreactie.

 

Wat me het meest frustreert, is dat ik niet het gevoel heb dat het pure onwetendheid is. Want Els is echt een slimme vrouw, maar ik denk dat het iets met controle te maken heeft. Ze wil de baas zijn en laten zien dat zij bepaalt wat ze haar zoons in haar huis voorschotelt, want Bas en Luuk zijn allebei moederskindjes. Els had er dan ook grote moeite mee toen Bas met mij ging samenwonen. Ik ben niet zo’n keukenprinses als mijn schoonmoeder, iets dat ze me maar al te graag inwrijft als ze de kans krijgt. Ik kan het dan ook nooit goeddoen als Els bij ons komt eten. Ze heeft altijd kritiek en zegt standaard hoe zij een gerecht klaar zou maken want dan vindt Bas het nog lekkerder. Maar het is toch zeker geen wedstrijd? Bas houdt heus van zijn moeder, maar hij heeft zelf voor mij gekozen, en dat moet Els nu zo onderhand maar eens accepteren.

 

Een incident dat ik nooit zal vergeten, gebeurde op Bas’ verjaardag. Els had een enorme appeltaart gebakken, een familietraditie. Ik had haar dagen van tevoren gebeld om te vragen of ze misschien ook iets glutenvrij kon maken. Ze zei dat ze erover zou nadenken. Maar op de dag zelf stond er alleen die appeltaart. Toen ik ernaar vroeg, zei ze dat het ‘veel te veel werk’ was om iets apart te maken en dat ik gewoon een klein stukje kon nemen. ‘Het zal toch wel meevallen, schat,’ zei ze ook nog, terwijl er een gemeen lachje rond haar mondhoeken krulde. Ik voelde me zo buitengesloten.

 

Ik nam geen hap van de taart, maar het zette de toon voor de rest van de middag. Ik voelde de gespannen blikken van mijn schoonmoeder en het ongemakkelijke stilzwijgen aan tafel. Het was niet alleen het feit dat ze niets voor mij had gemaakt, maar meer dat ze mijn gezondheid gewoon niet serieus neemt. Ik moest weer uitleggen waarom ik nee zei, en dan van haar aanhoren dat ik me eigenlijk aanstel.

 

Ik had er opeens zo genoeg van. Sinds dat incident zijn de familie-etentjes minder frequent geworden. Bas steunt me volledig, maar ik voel de afstand tussen mij en mijn schoonmoeder groeien. Ik baal ervan, want het zet ook de verhoudingen tussen mij en de rest van de familie op scherp, terwijl ik vind dat mij niets te verwijten valt. Glutenintolerantie is geen keuze, hè. Ik moet goed voor mezelf zorgen. Het is niet alleen een kwestie van niet willen, het is niet kunnen, en het wordt tijd dat Els dat eens in gaat zien.