Franska.nl

Marieke Lucas Rijneveld – De avond is ongemak

 

Wat jullie waarschijnlijk niet weten, is dat ik Engels heb gestudeerd. Al heel wat jaartjes geleden hoor, aan de UvA…

En daar werd heel wat afgelezen. Soms heel interessante dingen, soms verschrikkelijk taaie dingen (literatuur geschreven in het Oud-Engels is nog steeds niet mijn favoriet). Maar iets wat ik absoluut heb meegekregen vanuit die studie, is hoe moeilijk en hoe belangrijk vertalingen zijn. Want dat moesten we in het begin natuurlijk ook doen: vertalen, vertalen en vertalen. Vond ik heel uitdagend, maar ook zó lastig. Om bij een stuk, artikel of boek (wij moesten vooral gedichten vertalen in het eerste jaar) precies de juiste tone of voice te pakken te krijgen, dezelfde lengte te behouden en de algehele feeling juist weer te geven… Petje af voor vertalers, hoor.

 

Sindsdien zie ik ook hoe erg een boek eronder lijdt wanneer het niet goed vertaald is. En wanneer een boek meerdere uitgaven heeft in dezelfde taal, met verschillende vertalers, dan heb je dus een favoriet. Zo wil mijn vader maar één versie van de vertaalde Lolita van Nabokov lezen, en vindt hij bepaalde andere verschrikkelijk slecht. Snapte ik vroeger nooit, nu wel.

 

Maar goed, hoe ik dan bij het boek van de week uitkom? Nou, het boek van Marieke Lucas Rijneveld is genomineerd voor de Booker International Prize — als eerste Nederlander ooit. Dit boek van haar, ‘De avond is ongemak’, kwam al in 2018 uit maar krijgt nu vanwege deze nominatie weer veel aandacht. De prijs wordt elk jaar uitgereikt aan een vertaalde roman die wordt uitgegeven in het Verenigd Koninkrijk en Ierland. De winnaar wordt pas op 27 oktober bekendgemaakt, maar ‘onze’ Marieke Lucas Rijneveld is dus één van de kanshebbers.

 

Ik ben absoluut van plan om het boek ook in het Engels te gaan lezen, maar ik ben begonnen met de originele versie in het Nederlands. De avond is ongemak draait om een streng gelovig boerengezin van zes kinderen. De oudste zoon, Matthies, gaat op een dag schaatsen en komt in een wak terecht. Zijn tienjarige zusje, die zichzelf Jas noemt (omdat ze zich verschuilt onder een heel grote jas), is de hoofdpersoon in deze roman. Een meisje dat verdrinkt in het grote verdriet van het gemis van haar oudere broer, het onbegrip waarom haar broer moest komen te overlijden, en haar ouders die haar niet begrijpen en haar steun en toeverlaat niet kunnen (of willen) zijn.

 

Eerlijk is eerlijk, ik ben normaal niet zo van de zwaarmoedige romans. Ik denk ook niet dat, als dit boek niet deze aandacht had gekregen, ik het uit mezelf had gelezen. Maar ik ben erg blij dat ik het gelezen heb. Het is op een bijna poëtische manier geschreven, met lange, beeldende zinnen. Dat is niet zo gek, want Rijneveld heeft eerder al twee dichtbundels uitgegeven.
 
Je moet er dus van houden, van de manier waarop De avond is ongemak geschreven is. Maar als je net doet als ik en er met een open blik aan begint, dan kan het bijna niet anders dan dat dit boek je raakt. Met het verstikkende van opgroeien in een streng religieus gezin heb ik zelf geen ervaring, maar Rijneveld (die is geboren in 1991, zo jong en dan al zulke boeken schrijven…) weet het zo goed te verwoorden dat je de verstikking begrijpt. En het onbegrip waarmee Jas worstelt, en de drang naar het vangnet dat haar ouders zouden moeten zijn. Nee, dit is niet een boek dat je zomaar weer vergeet. Diepe indruk maakte het op mij. Nu de Engelse vertaling proberen.

Auteur : Marieke Lucas Rijneveld
Uitgever: Atlas Contact
EAN: 9789025463854