Janny over zout

Afgelopen week was er extra aandacht voor zout en werd er in een groot aantal toprestaurants met weinig of geen zout gekookt.  

 

Op alle slakken zout leggen, het zout in de pap nog niet verdienen of het zout in de pap niet waard zijn. Met het zout komen als het ei op is of iets met een korreltje zout nemen. Vreemd genoeg zijn eigenlijk alle uitdrukkingen met zout negatief. 

 

Maar hoe zit dat nou met zout zelf? Zout is een smaakgeleider. Zout haalt de smaak op van dingen, zelfs van zoet. We houden van zout, maar onze liefde voor zout is misschien een beetje doorgeslagen. Hoe slecht is zout nou echt? We hebben toch ook zout nodig voor onze vochthuishouding, zenuwen en spieren? Te veel zoutconsumptie kan zorgen voor hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten en nierproblemen en zelfs botontkalking. Dat klinkt best heftig.

 

Hoeveel is teveel? 80% van het zout dat we eten, krijgen we binnen met bewerkte producten. Dan bedoel ik niet alleen kant-en-klaarmaaltijden, soepen, pizza en bijvoorbeeld chips, maar ook brood, bouillonblokjes, soja of ketjap, kaas, haring, enz. 

 

Aanbevolen wordt een maximum van 6 gram per dag. We eten gemiddeld tussen de 7,5 en 10 gram. Een theelepel is ongeveer de hoeveelheid die we per dag mogen. En daar zit je al snel aan. Als je zelf kookt, kun je het goed inschatten, maar zout zit óók in dingen waar je misschien minder snel aan denkt. Zo zijn drie boterhammen al goed voor ruim één gram zout. Eet je een flinke pizza, dan is bij sommige varianten je hele dagvoorraad al verbruikt. En met een halve rookworst zit je ook op de helft van je ‘zoutquotum’. Dat gaat dus snel. (En dan hebben we het niet over gerookte zalm, lekkere kaasjes, zoutjes of bijvoorbeeld pastasaus enz.)

 

Handig om je bewust van te zijn dus. Maar als je zelf kookt? Zijn er dan trucjes of tips? Allereerst: als je zout toevoegt aan het kookwater, heb je minder zout nodig dan wanneer je je aardappelen of groente

 

 

achteraf op smaak brengt. Roerbakken, grillen en stomen geven gerechten meer smaak dan koken. Een gefruit uitje, een teen knoflook, gember en verse of gedroogde kruiden geven veel smaak waardoor je minder zout nodig hebt. 

 

En nog even voor de duidelijkheid: er zijn veel soorten zout te koop. Van gewoon keukenzout waaraan jodium is toegevoegd, via roze Himalayazout, zeezout, keltisch zout, fleur de sel tot zwart lavazout. Een aantal van deze zoutsoorten is ongeraffineerd waardoor mineralen bewaard zijn gebleven, maar dat maakt de soorten niet ‘gezonder’ dan gewoon keukenzout. Ze zien er mooier uit en hebben onderlinge verschillen in smaak en structuur, maar hebben allemaal hetzelfde effect op ons lijf. Waarvan akte.

 

Janny van der Heijden draagt graag jurken, pakjes en hoge hakken. Bekend als stijlvol jurylid van Heel Holland Bakt en presentatrice van Landinwaarts, schrijft ze dagelijks over eten, drinken en koken en proeven. Dat doet ze elke zondag bij ons. Janny schreef verschillende kookboeken. Ze heeft twee zoons en is oma van twee kleindochters.

beeld: Janny van der Heijden