Nooit meer ‘sambal bij’

Over twintig jaar is het bekendste ‘Chinese’ zinnetje verdwenen uit de Nederlandse cultuur. ‘Sambal bij?’ verdwijnt. Want het gaat heel slecht met de Chinese afhaalrestaurants.

 

‘Nummertje 28, nummertje 51 en een loempia, alsjeblieft.’

 

 ‘Meenemen?’

 

‘Graag.’

 

‘Sambal bij?’

 

‘Nee, dank u.’

 

En dan neem je plaats, in de rode stoelen met uitzicht op het aquarium en je voeten op een rood tapijt. Er gaat een briefje met je bestelling door het luik naar de keuken. Vijf minuten later wordt je bestelling door de wachtruimte geroepen. De opgestapelde plastic bakjes (wat veel!) zijn ingepakt in een wit vel en zitten saampjes lekker warm in een plastic tasje.

 

Herkenbaar? Vast. Want jij zat in de jaren zeventig of tachtig toch ook regelmatig in deze ruimte te wachten? Het waren gouden tijden voor ‘de Chinees’ in het dorp. Maar nu niet meer, zag ik:

 

En om eerlijk te zijn, dat verbaast me niks. Een rondje over de redactie leverde al snel een 0-resultaat op toen ik vroeg wie er het afgelopen jaar bij ‘de Chinees’ was geweest. En om eerlijk te zijn, in het restaurant bij mij om de hoek, met die lieve eigenaars die ik ken van het schoolplein, wil ik al heel lang even naar binnenlopen om ze een klein advies te geven. Maar ja, wie ben ik om dat te doen? (Nou ja… een toekomstige klant misschien?) Want ik zie hoe daar avond na avond weinig mensen zitten. Zowel in de wachtruimte als in het aangrenzende restaurant. En ik zie dat ze ploeteren om het vol te houden en weinig kunnen investeren in hun restaurant. Afgesleten tapijt. Etalageletters niet meer compleet. Vergane glorie.

 

Ik heb met ze te doen.

 

Natuurlijk is er de laatste jaren veel exotische concurrentie bijgekomen voor een lekker-makkelijke-maaltijd: pizza, shoarma, en als je in een wat grotere plaats woont vast ook een woktentje, Thai en Mexicaan. Maar dat is het niet de enige oorzaak van de teloorgang van de Chinees: de supermarkten zijn langer – én op zondag – open, kant-en-klaarmaaltijden liggen makkelijk voor het grijpen. En wat mij betreft is er een nog belangrijkere factor: het eten van de Chinees is niet met z’n tijd meegegaan. Het is ongezond. Opgewarmd. Niet vers. En om heel eerlijk te zijn: niet lekker. (Maar hé, dat is smaak, en daarover valt…)

 

 

Blasé? Misschien. Maar ik denk dat als de afhaalchinees verser gaat koken, gezonder, minder vet, minder zout, dan zouden ze vast een nieuwe generatie (en deze oude) kunnen aanspreken. Misschien iets minder dan 350 nummertjes aanbieden, maar 10 verse topgerechten. Met of zonder sambal, dat maakt me niet uit. Maar ik zou dan vast weer gaan. Jij?

 

PS. Ik ben niet de enige die een beetje meelij heeft met de oude-vertrouwde Nederlandse ‘Chinees’. Kijk eens het werk van deze fotograaf; die maakte foto’s van de vergane glorie van deze restaurants.

 

Door : Beatrijs Bonarius

 

Beatrijs Bonarius is tekstschrijver & eindredacteur. Een mediavreter, zoals ze zelf zegt. Met een vrolijke, scherpe blik – en dito toetsenbord – kijkt ze voor Franska naar de actualiteit.