Allemaal nepnieuws, écht waar
Minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken waarschuwde van de week voor de gevaren van nepnieuws in ons land, maar waar moeten we dan precies bang voor zijn?
De eerste keer dat ik serieus dacht dat ik bedonderd werd, was tijdens de verkiezingscampagne van Trump. Er verscheen een hilarisch Facebook-bericht in mijn tijdlijn met een foto van een veel jongere Donald, het was 1998, die in een interview gezegd zou hebben dat als hij president wilde worden, hij zich bij de Republikeinen aan zou sluiten, omdat dat de domste stemmers zijn, die alles geloven wat Fox News beweert. Té grappig als hij het echt gezegd zou hebben, maar ik geloofde er geen bal van. Al was het alleen maar omdat Fox News toen nog niet de belangrijke spreekbuis van conservatief Amerika was die het nu is. Het bleek inderdaad niet waar te zijn.
Inmiddels weten we dat de Amerikaanse president elk nieuwtje dat hem niet bevalt ‘fake news’ noemt. Ook als het dat beslist niet is. En van de week las ik ergens dat iemand alle berichten uit Den Haag nepnieuws noemt, omdat politici altijd liegen en niks waarmaken. Zo zou je het kunnen noemen, maar écht nepnieuws is het niet. Dat dient namelijk een ander doel. Half ware praatjes over bekende mensen de wereld in helpen zoals roddelbladen doen, is ook iets anders dan met een politiek doel voor ogen misleidende berichten verspreiden om verwarring te veroorzaken. Op die manier kunnen bijvoorbeeld de gemeenteraadsverkiezingen volgend jaar ontregeld raken, want als niemand meer weet wat-ie moet geloven, kun je keuzes maken die niet op de juiste feiten gebaseerd zijn. Of erger nog: nepnieuws kan ook rellen en verdeeldheid veroorzaken als het de publieke verontwaardiging flink opzweept. Dat gebeurde onder meer in Berlijn waar een 13-jarig Russisch-Duits meisje beweerde dat ze verkracht was door Arabische mannen.
Het is dus helemaal niet gek dat minister Ollongren aan de bel trekt met als voorbeeld de Russische website over MH17 die er net zo professioneel uitziet als de officiële Nederlandse site. En zo zijn er wereldwijd inmiddels talloze gevallen te noemen van nieuws dat bedoeld is om ons op het verkeerde been te zetten. Er zijn zelfs mensen die goed geld verdienen aan het in opdracht schrijven van nepnieuws. Facebook, Google en Twitter spelen een belangrijke rol bij het verspreiden ervan. De minister wil met deze bedrijven om de tafel om te kijken wat er aan te doen valt.
Hoe je nepnieuws herkent? Boven alles is het een kwestie van je gezonde verstand blijven gebruiken. Niets voor zoete koek slikken. Je altijd afvragen: klopt dit wel? Verder lezen dan de kop van een bericht of artikel. Kijken wie iets beweert of wat de bron is van een verhaal. Hoe betrouwbaar is deze? Als een bericht heel belangrijk lijkt, maar door maar één site verspreid wordt, is de kans aanwezig dat het niet waar is.
Zelf ben ik trouwens nogal op kruistocht als het om nepgezondheidsnieuws gaat, want in die categorie wordt me toch een waanzin beweerd! Vrijwel iedere dag zie ik wel iets voorbijkomen waar ik hoog haar van krijg: als al die manieren om van kanker af te komen namelijk écht zouden werken, zou de ziekte dus niet meer bestaan. Geloof het niet! Er is een wildgroei aan sites die maar wat beweren, ook al zijn er zogenaamd artsen aan het woord. De ergste wat mij betreft: thermografie is net zo goed om borstkanker op te sporen als mammografie. Dat is niet waar, lees hier maar. 100% NEPNIEUWS!
Journalist Caroline Griep doet steeds weer een poging tot opgeruimd leven. Daar schrijft ze over. En over wat ze iedere dag tegenkomt tijdens haar ochtendwandeling door de media.
Bron: NOS Fotografie portret: Dingena Mol, Haar & make-up: Astrid Timmer
