Zijn naam kwam niet over opa’s lippen
Tegenwoordig is het kiezen van de voornaam van je baby een feestje, dat was vroeger wel anders…
Als je, zoals ik, een babyboomer bent, dus geboren in de periode na de oorlog, geeft het een goed beeld van de veranderende wereld als je de klassenlijst van een basisschool eens bekijkt, en dan liefst van een school in Amsterdam-Zuid of bijvoorbeeld Het Gooi.
Er zit geen voornaam tussen die je bekend voorkomt, geen Jan, Piet, Rob, Bep, Ineke, Nel. Integendeel, sommige namen lijken op een uitheems gerecht, andere op een sprookjesfiguur, bij een aantal vraag je je af wat de vader had gedronken dan wel gespoten toen hij zijn kind ging aangeven.
Wat mij vooral interesseert, is wat het kind zelf later van haar of zijn naam vindt, bijvoorbeeld bij de overgang naar de middelbare school. Ook anders dan vroeger is dat niemand zal vragen naar wie je vernoemd bent, of je oom of tante ook zo heette. Niet alleen omdat vernoemen weinig meer voorkomt, maar vooral omdat die naam zo bijzonder is dat je zeker weet dat er -gelukkig – niet of nauwelijks andere kinderen rondlopen die zo heten.
Dan hadden mijn ouders het heel wat makkelijker, hoewel vernoemen ook tot heftige ruzies binnen families konden leiden. Het pasgeboren kind werd naar vader, moeder, oma of opa vernoemd; naar een tante of oom vernoemen mocht ook. Hadden die een wel erg lelijke naam, dan werd die vaak verstopt als tweede of derde naam. Natuurlijk werd Maria als laatste naam toegevoegd bij katholieke gezinnen.
In het gezin van mijn moeder, zij was één van vijf zussen, gebeurde iets vreselijks. Een van haar zussen, Bep, kwam thuis met een niet-katholieke jongen. Die vrijer, een woord dat we gelukkig niet meer gebruiken, werd dubbel gestraft. Voor hun huwelijk ging mijn opa telkens op het balkon zitten als hij langskwam voor mijn tante. Met enige tussenpozen riep mijn opa vanaf het balkon: ‘Is hij al weg?’ Zijn naam, Dolf, kwam niet over mijn opa’s lippen.
De tweede straf was dat geen van de broers of zussen hun kinderen naar hem vernoemden; Dolf klonk niet katholiek genoeg, dus opa riep daar een veto over af.
