‘Ze was altijd al kouwelijk, mijn moeder’
‘Hoe droevig dat ze nu intens dankbaar is voor zoiets basaals als een warme kamer!’
‘Ze was altijd al kouwelijk, mijn moeder. Sinds dat ze kind was, zegt ze. Ze komt uit de tijd van vóór de centrale verwarming. De tijd van ijsbloemen op de ramen, dekens die stijf bevroren waren en een krant onder haar karige winterjas om een beetje warm te blijven. Ze vertelde maar al te vaak hoe blij ze was met de eerste gaskachels. En hoe door het dolle toen ze met mijn vader naar een nieuwbouwwijkje verhuisde met een echte badkamer, een moderne keuken en een heuse centrale verwarming. Zelfs de wc was warm; een ongekende luxe. Hoewel mijn vader altijd mopperde dat het veel te warm was in huis, trok ze zich niks van zijn commentaar aan. Als het moest wilde ze bezuinigen op de boodschappen en om kleding gaf ze niet zoveel, dus daar zou het geld niet naartoe gaan.
Maar in de winter moest haar huis warm zijn. Dat was een luxe die niemand haar kon onthouden.
Tot nu toe was dat zo. Maar ze zit in een verzorgingshuis nu, mijn oude moedertje. Om de stookkosten te drukken is de temperatuur van de cv-installatie centraal verlaagd. Ook al staan alle radiatorkranen open, dan nog wordt er minder verbruikt dan eerst, is het idee. En het zou nog steeds warm genoeg worden, zo luidde de belofte. Dat geldt wellicht voor jongere mensen, voor mensen die nog veel in beweging zijn, maar mamma klaagde steen en been. Ze had het zo koud dat ze allerlei lagen kleding over elkaar heen aantrok en dikke dekens over haar dekbed had gelegd.
Het zou wel wennen, werd er in het huis gezegd. Alleen kon ik het niet meer aanzien. Dat een mensje van bijna negentig alsnog moet afzien, gaat er bij mij niet in. Ze is van een generatie die genoeg heeft afgezien en ze zou het verdienen dat het haar in de nadagen van haar leven nergens meer aan hoeft te ontbreken. Daarom heb ik vorige week een elektrische radiator bij haar binnengesmokkeld en lekker op 25 graden gezet. De dag erna belde ze me op om te zeggen dat dit het allerliefste was wat ik voor haar had kunnen doen.
Als ik denk aan alles wat ze altijd voor mij overhad en dat ze nu zo intens dankbaar is met zoiets basaals als een warme kamer, daar springen de tranen van in mijn ogen. Na corona en alle lockdowns verdient mijn moeder – en met haar al haar leeftijdgenoten! – dat we elke volgende crisis even bij haar weghouden. Na een leven vol zorgen verdient ze een zorgeloos einde.’
Er is veel over te vertellen, over moeders en dochters. Daarom hebben we er een reeks van gemaakt waarin elke week andere moeders en/of dochters aan het woord komen. Allemaal met relaties waar we ons aan kunnen spiegelen, in kunnen verdiepen, over kunnen verbazen, van kunnen genieten en van kunnen leren.
Heb jij een moeder-dochterverhaal dat je wilt delen? Dat kan ook anoniem. Als je mailt naar info@franska.nl onder vermelding van ‘moeders en dochters’ nemen wij contact met je op.
