Franska.nl

‘Ik heb spijt dat ik er nauwelijks met mijn moeder over gepraat heb toen het nog kon’, zegt Marguerite Lourens, de vrouw van schrijver Willem Frederik Erné. ‘Mijn moeder was dertien toen de oorlog uitbrak en vijf jaar lang verkeerde ze in het ongewisse of haar vader nog in leven was. Toen bleek dat hij het gered had en in 1945 thuiskwam, was het om voorgoed afscheid te nemen van haar en haar moeder. De oorlog had hem gebroken en hij vertrok naar Australië. Pas toen Willem aan het boek begon en ik stukjes las, besefte ik hoe vreselijk het voor haar geweest moet zijn dat ze alleen nog maar met haar vader kon schrijven. Hij is in 1977 overleden.’

Van de liefde en de zee van W.F. Erné is geïnspireerd op het oorlogsverhaal van J.J. (Koos) Erenstein, de grootvader van Marguerite.

De hoofdpersoon, Koos Siemelink, is eerste machinist van het ss Padong en is eind april 1940 in New York omdat het schip gerepareerd moet worden.

Hij bezoekt de fenomenale wereldtentoonstelling aldaar, waar hem een hoopvolle blik in de toekomst wordt geboden. Op 10 mei echter, als hij weer op volle zee is, vallen de Duitsers ons land binnen. Thuis is onbereikbaar geworden en Koos wordt gedwongen te dienen in de konvooien tussen Liverpool en Canada, voortdurend belaagd door de Duitse U-boten en de Luftwaffe.

Intussen zijn in Utrecht Koos’ vrouw Marianne en zoon Gerhard (12) onder Duitse heerschappij gekomen en verdwijnt Gerhards joodse vriendinnetje Rebecca. Gerhard wil bij het verzet, maar hij is nog te jong.

‘Mijn moeder overleed in januari 2017 op 89-jarige leeftijd. Door haar dood kwam het verhaal van haar vader weer naar boven. Willem besloot om het als thema voor zijn tweede roman te gebruiken: de oorlog die, naast veel andere ellende,

ook de gedwongen scheiding van 18.500 zeelieden van hun families veroorzaakte. Want zoveel mannen waren op 10 mei 1940 buitengaats. Mijn moeder zei weleens hoeveel verdriet ze had gehad van haar vaders gemis, maar pas toen ze dood was en Van de liefde en de zee ontstond, besefte ik dat ik er veel vaker naar had moeten vragen. Maar dat soort dingen realiseer je je pas als het te laat is.’

Op 10 mei 1940 waren 640 Nederlandse koopvaardijschepen op zee. De 18.500 bemanningsleden die erop voeren, werden in juni 1940 door de ‘vaarplicht’ gedwongen te varen en daarmee in één klap gebombardeerd tot frontsoldaat. 3.500 van hen overleefden het niet.

‘Ik denk dat Van de liefde en de zee niet alleen een fantastisch boek is geworden, maar ook een prachtig eerbetoon aan mijn grootvader en al die duizenden collega’s van hem. Postuum, want ze zijn allemaal dood’, vervolgt Marguerite Lourens. ‘Als mijn moeder nog leefde, zou ze verguld zijn geweest met het boek. En wie weet, misschien is ze ergens waar ze apetrots toekijkt.’