Origineel je verjaardag vieren?
Marja’s zus viert haar zestigste verjaardag en trakteert de ‘permilie’ op een surprise-dagje uit in Utrecht.
Vandaag didgeridoo gespeeld op een pvc-pijp, ik wist niet dat het kon. Mijn zus Xan viert haar zestigste verjaardag en trakteert ons op een surprise-dagje uit. Het enige dat ik van tevoren weet, is dat het iets met taart wordt, een museum, een workshop en een lunch, in Utrecht. Met de permilie (Indisch voor familie) afgesproken onder de wolklamp op het vernieuwde Centraal Station, bij perron 1. Daarna afwachten wat er verder volgt.
Bij Anna’s (een lunchroom met een oosterse twist in de Zadelstraat) een ‘proeverijtje’, een taartplateau vol heerlijke blokjes cheesecake in de smaken roos, bergamot, banaan en rooibos (het allerlaatste stukje is voor mij). En het uitpakken van de cadeaus natuurlijk. Zwager Ruud mag er verder mee rondsjouwen.
In het Aboriginal Art Museum Utrecht eerst nog een rondje langs hun slotexpositie Tracking Memories (jammer dat het museum half juni gaat sluiten), en dan om half twee de workshop op de bovenste etage. Geen stippen verven of zoiets, zoals ik had verwacht, maar een heel relaxte Michiel Teijgeler met dreadlocks van wel een meter lang, die ons met een didgeridoo zit op te wachten.
Ik voel me even weer alsof we in de lagere schoolbanken zitten. De meester (zo’n vijfentwintig jaar geleden bekeerd tot de didgeridoo, (‘die klank resoneert zo lekker in je lichaam’) stelt ons allemaal vragen waar we het antwoord natuurlijk niet op weten. Dom, dom, dom. Waar staan de vlakken op de kaart van Australië voor? Taalgebieden. Door wie wordt de didgeridoo gebruikt? Nee, niet zomaar ‘de Aboriginals’, maar de bewoners van Arnhemland, een gebied omvang Benelux in het uiterste noorden van Australië, met verschillende stammen en talen (Michiel komt daar regelmatig, hij heeft er zelfs een Aboriginal adoptiemoeder). Waar wordt de didgeridoo voor gebruikt? Niet om boodschappen over te brengen, Ruudje, maar voor feesten en ceremoniën (goed zo, Marja). Hoe wordt ie gemaakt? Hij wordt niet gemaakt! Het is een door termieten leeggevreten en uitgeholde boomtak. Er even op kloppen en dan hoor je of ie hol is. Daarna kappen, de bast dun schillen en een verfje erover.
DE DIDGERIDOOS DIE WIJ IN HANDEN GEDRUKT KRIJGEN, GROEIEN NIET AAN DE BOMEN: HET ZIJN PVC-PIJPEN MET GAFFERTAPE ROND HET MONDSTUK
De didgeridoos die wij in handen gedrukt krijgen, groeien niet aan de bomen: pvc-pijpen met gaffertape rond het mondstuk. We leren het instrument beheersen in vijf stappen. Stap één (hard in de buis blazen terwijl je met je lippen een trillend geluid maakt), is nog te doen. Ruud krijgt zelfs een compliment. Maar als we met platte en bolle wangen ie- en oe-klanken moeten produceren, klinkt het net alsof ik problemen met de stoelgang heb. De dt, ng en de dubbele r zijn nog lastiger. En het valt ook nog niet mee het woord di-ge-ri-doo goed de pijp in te blazen. Er is maar één oefening (met een rietje in een glas water) waar we allemaal glansrijk voor slagen: in- en uitademen tegelijk. Dat dat überhaupt mogelijk is. Michiel laat tot slot nog dansmuziek op z’n didge horen, met onnavolgbare ritmes die hij met zijn lippen en tong weet te produceren. Leuke workshop, Michiel, duidelijk verteld, veel info in korte tijd, en (in antwoord op je slotvraag): ik heb inderdaad een ander en veelzijdiger beeld van het instrument gekregen.
Tijdens de late lunch in de Winkel van Sinkel schiet me mijn allereerste surprise-dagje uit weer te binnen, in de zomer van 1968. Ik logeerde met broer Peter bij Engelse vrienden van mijn ouders in Cornwall. Granny Greenwood trakteerde op een ‘mystery tour’ (dat was populair in die tijd, het heeft zelfs The Beatles nog geïnspireerd), een bustochtje waarvan de bestemming (en dus ook de route) voor de deelnemers een verrassing was. Bij St. Ives, een schilderachtig vissersplaatsje, heb ik toen voor het eerst van mijn leven echte fluit spelende langharige hippies gezien. Ik was toen veertien.
Marja van Hout houdt van het onverwachte en gaat het liefst zo onvoorbereid mogelijk op pad. Alleen of samen, vaak met vriend Hains, beleeft ze avonturen. Kleinschalig, maar toch.
Productie: Marja van Hout en Hains
