Nee, niet aan de nieuwjaarsschoonmaak!
Er is een lelijke ontwikkeling gaande in Nederland.
Metoo-verhaal, asielplaag, volksliedpopulisme, rolkofferterrorisme… In 2018 kwam er een hele lijst nieuwe termen bij. Soms werden ze verzonnen in politiek Den Haag, vaker stonden ze voor het eerst op de voorpagina van kranten. Om een nieuwsfeit groots op de kaart te zetten, werd er door creatieve journalisten zo’n term bedacht.
Nu ga ik een klein achter-de-schermen-geheim delen (sst!). Nieuwe woorden worden niet alleen in de politiek en harde journalistiek bedacht. Ik werk al een tijdje in de vrouwenbladenbusiness, en daar doen we het ook. Alleen werkt het er net een beetje andersom. Daar worden maatschappelijke ontwikkelingen niet naar een nieuw woord omgezet, maar wij zijn heel goed in het bedenken van een nieuwe term om daarmee juist een vrolijke trend te veroorzaken.
Denk maar aan jaarlijkse rituelen als ‘nazomeren’. Dat doe je namelijk de hele maand september, ‘zodat je dat zomergevoel nog lang kunt vasthouden’. Of ‘kerstvoorpret’, zodat je vier edities voor Het Grote Kerstnummer de aller-allermooiste versieringsideeën én de allerlekkerste recepteninspiratie ever opdoet.
Na die volle maand kerstedities is het de hoogste tijd voor iets nieuws – alleen al om 48 weken geen Mariah Carey meer aan te hoeven horen. In de vrouwenbladenwereld heet het dan dat je ‘een geheel frisse start maakt’. Met een schone lei begint. En zojuist hoorde ik daar voor het eerst deze term bij: de nieuwjaarsschoonmaak.
Nou, als ik één woord al direct onbenullig vind, is het wel nieuwjaarsschoonmaak. Hij doet me allereerst ontzettend denken aan die ouderwetse voorjaarsschoonmaak. Nu denk ik op nieuwjaarsdag katertechnisch graag aan water, MAAR NIET AAN WATER MET VLOEIBARE ZEEP! Ook wil ik – ondanks die dennennaalden in m’n tapijt, poedersuikersporen en frituurvetvlekken in de rest van m’n huis – helemaal niet schoonmaken en opruimen. Dat wil ik nooit. En al helemaal niet op Nieuwjaarsdag. Nee, ook die schone lei kan me gestolen worden. Laat me lekker zelf bepalen wanneer ik aan goede voornemens ga beginnen.
Maar mijn punt is eigenlijk dit: ik word er ook een beetje moe van, van die bedachte woorden. Sla de kranten en tijdschriften er dit jaar maar eens op na, en luister eens naar het taalgebruik van politici die graag de voorpagina willen halen: het lijkt wel een sport geworden om nieuwe termen te verzinnen. Om kleine en grote bewegingen in een ‘talig’ hokje te stoppen om jezelf groots neer te zetten. Om ‘terrorisme’ als zwaar achtervoegsel te gebruiken om een lelijke ontwikkeling te duiden.
Ik noem het nieuwewoordenterrorisme. Let er maar eens op. Dat gaat nog eens heel groot worden in 2019.
Door: Beatrijs Bonarius
Beatrijs Bonarius is tekstschrijver & eindredacteur. Een mediavreter, zoals ze zelf zegt. Met een vrolijke, scherpe blik – en dito toetsenbord – kijkt ze voor Franska naar de actualiteit.
