En toch zaten er ook voordelen aan de winkelsluiting
Zeker voor de dwangmatige shoppers onder ons.
Van mij mochten de winkels ook wel weer open, daar niet van. Maar om nou op dag 1 achteraan te sluiten in ellenlange rijen en files? Wat was er zo dringend dat al die mensen te hoop liepen bij de Primark en Ikea en zonder morren een uur op de stoep gingen staan wachten voordat ze een rondje door de winkel mochten? Waar het op neerkwam? Er was niet al te veel wat dringend was. Wat de mensen dreef was het idee dat het eindelijk weer mag en kan. Want shoppen als nummer één vrijetijdsbesteding is geen uitzondering. Op veel mensen werkt winkelen verslavend. Kopen trouwens ook.
Eenmaal echt koopverslaafd heb je een serieus probleem. Want koopverslaafden kopen niet af en toe iets wat ze niet nodig hebben (dat overkomt ons allemaal weleens), maar kunnen niet meer stoppen met kopen. Elke aankoop werkt als een shotje dopamine. Wat wil zeggen: korte kick, dus op naar de volgende aankoop. Het beloningscentrum dat bij alcohol en drugs een belangrijke rol speelt in het brein, zo luidt de aanname, wordt ook gevoed als er iets nieuws wordt gekocht.
Toch is heel veel spullen kopen niet hetzelfde als verslaafd zijn. Verslaafd zijn aan kopen betekent dat er vier complete serviezen worden geshopt terwijl er niet eens van gegeten wordt. Kopen om het kopen omdat het móet betekent stapels kleding achter in de kast verstopt, met de labels er nog aan omdat de lol er al af is bij de kassa. De echte koopjunk propt zijn huis vol met overbodige zooi en ziet niet eens meer dat de boel is dichtgeslibd. De echte koopjunk blijft kopen omdat het dwangmatig is. Ook als de deurwaarders elkaar afwisselen en de energie wordt afgesloten.
Jammer genoeg kun je niet bij de Jellinekkliniek aankloppen als het zover met je komt. Al zijn er wel therapieën die je kunnen helpen – ook om het niet zover te laten komen. Als je je rot voelt, honger of stress hebt, valt dat bijvoorbeeld niet op te lossen door iets te kopen. De emotie laat zich hooguit even dempen. Verder helpt het om alles waar je niet voor de volle honderd procent van overtuigd bent consequent te retourneren. En last but not least: mochten je koopimpulsen wat al te sterk worden, dan is online shoppen beter want minder verleidingen, minder impulsen, minder missers. Daarbij is retourneren per post makkelijker dan terug de stad in en aansluiten bij de klantenservice. Daar is het voorlopig sowieso veel te druk.