Had je niet gedacht hè, van dat handen wassen in Zambia? Geef maar toe.
Veel dingen die we doen, zijn in de loop der eeuwen zo bedacht. We gingen bijvoorbeeld op een dag met bestek eten. Onze voorouders aten met hun handen en hadden al snel in de gaten dat je ziek werd als je met je linkerhand je voedsel naar binnen werkte. Links was de toilethand, rechts de voedselhand. Dat is in veel landen nog steeds zo.
Ik woon in een land waar iedereen het liefst met de handen eet. ‘Je moet contact hebben met je voedsel,’ zei iemand, die ik ernaar vroeg, ‘dan is het lekkerder en het is belangrijk om te voelen wat je eet.’ Zit wat in. Weten wij veel hoe gewokte pompoenbladeren voelen? In elk Zambiaans huis – of het nou op apegapen ligt of een paleis is – wast iedereen eerst de handen. Is er geen kraan, dan komt de gastvrouw langs met een teiltje en een ander met een ketel water, zodat alle disgenoten hun handen kunnen reinigen. Voor én na het eten. Het water wordt buiten verwarmd op een vuurtje. Ik ervaar dat als heel zorgzaam én schoon.
In veel gezinnen krijg je niet eens bestek, omdat ze het niet hebben. Het is even wennen, dat gegraai met je rechterhand in je bord of schaaltje, maar nu ik het vaak doe, merk ik dat het prettig is, om je handen ‘vies’ te maken. Ze zijn niet echt vies, want eten is toch niet vies? Ik moet alleen opletten dat ik mijn linkerhand niet in het eten doop. Dat is extreem ongemanierd.
Wie wast tegenwoordig in het westen zijn handen voordat men aan tafel gaat? Altijd of soms? Ik moet bekennen dat ik er vaak niet aan denk. Wat ik wel doe: mijn handen wassen als ik naar buiten ben geweest en allerlei mensen een hand heb gegeven. Om het dan weer te doen voor je gaat eten?Je kunt het ook overdrijven. In ‘ons’ Zambiaanse ziekenhuis valt nogal wat af te dingen op de hygiëne. Zo wordt bijvoorbeeld op de operatiekamer lekker het raam zonder hor opengezet en het raam mét hor blijft dicht. Zit geen logica in. Maar voor logica moet je hier niet zijn. Vliegen darren gezellig rond en worden weggewapperd van de patiënt op tafel als ze te klierig worden. Toch zijn er veel minder wondinfecties dan in Nederland.
Overdrijven wij onze zindelijkheid? Ben ik toch wel benieuwd naar.
PS. Zo’n felgekleurd wastankje zou ik zó graag meenemen naar Nederland, leuk voor in de tuin.
