Caffè Sospeso, zwevende koffie of uitgestelde koffie
Meestal ga ik op maandagochtend even naar de markt in Tavernelle. Het is een klein overzichtelijk marktje dus de teckels mogen altijd mee.
Voor hen is dit ook echt een uitje, een hond vindt het namelijk super om alle nieuwe geuren van een andere plek op te snuiven. Na het boodschappen doen loop ik altijd even binnen bij Dolce&Traduzione, de plaatselijke bar waar ze ook heerlijk taartjes maken. Ik sluit zo’n ochtend graag af met een cappuccio doppio caffè en een paar van deze mignons, dit zijn heel kleine taartjes, vroeger noemden we ze petitfours. Zoals gebruikelijk rond deze tijd komen er ook een paar jongens van de bank binnendruppelen, vandaag zijn ze met z’n drieën. Ze drinken een snelle caffè al banco en bij het betalen hoor ik een van hen zeggen: ‘E due caffè sospeso’. Als ik ga afrekenen vraag ik aan Michele wat een caffè sospeso is. Michele vertelt dat dat een koffie is voor iemand anders, letterlijk vertaald een zwevende koffie en vrij vertaald een uitgestelde koffie, een koffie voor iemand die het eigenlijk niet kan betalen.
Iedere barista kent natuurlijk zijn pappenheimers, hij weet dus precies wie er voor de uitgestelde koffie komt en dat maakt dit systeem ook zo mooi, het is namelijk heel anoniem. De barista wacht dus niet af tot de betreffende klant om een uitgestelde koffie vraagt maar biedt hem aan. ‘Vuoi una tazza di caffè, signore?’ En deze anonimiteit zorgt er ook nog eens voor dat de klant dan gewoon kan zeggen: ‘Nee dank u, ik wil graag een broodje.’ Want deze vrijheid heeft de ontvanger, hij mag zelf bepalen wat hij wil eten of drinken zonder dat de hele bar weet dat hij dit gratis krijgt. Hier heeft iedereen natuurlijk baat bij: de gever omdat hij kan delen zonder dat de ander hem hoeft te bedanken en de ontvanger omdat hij er ondanks zijn financiële situatie toch gewoon bij hoort, zonder dat de rest van de bar meteen weet dat hij een cadeautje krijgt.
De caffè sospeso komt oorspronkelijk uit Napels. Net na de tweede Wereldoorlog kampte het zuiden van Italië met grote armoede. Een caffè buiten de deur drinken is voor een Italiaan een levensbehoefte en geen luxe zoals in Nederland. Tijdens de koffie ontmoet je je dorpsgenoten, je praat even bij over de politiek en het weer en natuurlijk wat je de dag ervoor gegeten hebt. In de crisisjaren is een aantal van de meer vermogende mensen in Napels met de traditie van de caffè sospeso begonnen en dit heeft zich langzamerhand over Italië verspreid. Hoe mooi deze traditie is en wat het met mensen doet kan je zien op Netflix in de documentaire Caffè Sospeso. Je ziet dat het mensen met elkaar verbindt. Ook hoorde ik dat de voorzitter van SSC Napoli tien uitgestelde koffies bestelt als zijn cluppie heeft gewonnen. Zo blijft de traditie in leven en breidt hij zich zelfs steeds verder uit.
Nu, tijdens de coronacrisis, zijn er hier nieuwe varianten op de uitgestelde koffie. Bij de meeste supermarkten staat er na de kassa een winkelwagentje met allerlei artikelen erin. Wat mij dan weer zo raakt is dat je er naast de basisboodschappen zoals een pak spaghetti en een fles tomatensaus ook echt luxere artikelen in ziet liggen. Ik kan me zo voorstellen dat je in deze tijd ongelooflijk blij kan worden van een stuk parmigiano, een pakje gerookte zalm, een buratta of een mooi stuk prosciutto. Van die dingen die je leven nog wat extra glans geven omdat ze zo lekker zijn, maar die veel mensen zich echt niet kunnen veroorloven. Met veel plezier drop ik ook iedere keer na het boodschappen doen wat in het winkelwagentje en ik heb er een gewoonte van gemaakt om op maandagochtend bij mijn favoriete bar un caffè sospeso te bestellen.
Door: Adje Middelbeek
Adje Middelbeek woont en werkt in Umbrië (Italië). Vanuit haar supergezellige B&B c.q. vakantiehuis Podere del Buongustaio organiseert ze de mooiste culi-reizen.
