Janny: ‘The marvelous mrs Beeton’ heeft ontegenzeggelijk een van de succesvolste kookboeken ooit geschreven. Het werd de laatste 150 jaar bijna ononderbroken uitgegeven. Maar zoals bij veel successen gaat ook hier achter een tragisch verhaal schuil.
De prachtige ingekleurde prenten uit ‘The Book of Household Management’ laten een stijl zien die ons nu verbaasd doet glimlachen en die niet direct aanzet tot nakoken. Toch wordt het boek nog steeds gedrukt. Isabella Beeton draagt met verve de titel ‘the first goddess of domestic cooking’ , of ook wel ‘the queen Victoria with an apron’. Haar boek was het eerste kookboek met gekleurde prenten. Ze liet de ingrediënten apart van de bereiding zien, een noviteit in die jaren. Bovendien gaf ze in het boek adviezen over hoe je personeel moest aannemen en behandelen, hoe met kinderen om te gaan en eerste hulp te verlenen. Linnen wassen, poetsen, alles was er in terug te vinden, kortom dé bijbel voor huishouden van de steeds groeiende middenklasse die zich wilde onderscheiden van de arbeidersklasse. En de keuken was daar een goede manier voor. Haar toon in het boek roept het beeld op van een ervaren dame, die al haar tips in de loop van tientallen jaren heeft verzameld en haar zaken goed op orde had.
In het eerste jaar worden er al 60.000 exemplaren van ‘Mrs Beeton’ verkocht
Maar de realiteit lag anders. Mrs Beeton was nog geen 22 jaar toen ze aan het boek begon. Ze werd geboren als Isabella Mary Mayson en verloor haar vader toen ze vijf was. Haar moeder was toen zwanger van haar vierde kind en zonder sociaal vangnet zag de toekomst er grauw uit. Gelukkig hertrouwde ze redelijk snel een rijke weduwnaar met eveneens vier kinderen Het samengestelde gezin startte dus met acht kinderen en dat zouden er uiteindelijk 21 (!!) worden. Isabella moest dus al heel jong taken overnemen en helpen in het huishouden, maar ze leefden comfortabel. Haar stiefvader stuurde haar op haar achttiende naar Heidelberg om haar opvoeding af te ronden en ze leerde er Duits, Frans én bakken.
Op haar twintigste trouwde ze haar grote liefde Samuel, kortweg Sam. Het was de tijd van het opkomen van buitenwijken, aanleggen van spoorwegen en nieuwe mogelijkheden. Het jonge stel betrok direct een groot huis en Isabella ging in Londen werken als journaliste. Niet veel later begonnen ze samen een magazine met Sam als uitgever. Een instant hit. In het magazine doen ze een oproep om recepten in te sturen voor een kookboek dat ze willen samenstellen, waar veelvuldig gehoor aan wordt gegeven. In 24 maandelijkse afleveringen verschijnen veel tips en recepten.
Uiteindelijk kost het Isabella in totaal vier jaar om het boek samen te stellen. Ze test de recepten en vermeldt er variaties, bereidingstijd, kosten en de periode waarin het gemaakt kon worden bij. In het eerste jaar worden er direct 60.000 verkocht. Maar dan heeft het drama zich inmiddels al in haar leven genesteld. Haar eerste kind verliest ze wanneer ze net begonnen is met haar boek, het is nog maar drie maanden oud. Haar tweede kind sterft op driejarige leeftijd als haar boek juist uitkomt. Maar het wordt nog donkerder. Ondanks het succes van het boek werkt Sam zich in de schulden. Ze moeten hun grote huis verlaten en gaan in een appartement boven het kantoor in Londen wonen. Isabelle krijgt een derde kind, een zoon. Bij de geboorte van de vierde sterft Isabella Beeton. Ze is dan nog maar 28 jaar oud. Haar man Sam werkt zichzelf hierna nog verder in de nesten, krijgt torenhoge schulden, verkoopt de rechten van het boek, gaat pornografie schrijven en wordt uiteindelijk gek. Inmiddels heeft het boek dan al een oplage van 2 miljoen bereikt. Recente onderzoeken lijken vast te stellen dat al deze ellende is terug te voeren op de ziekte die Sam heeft opgelopen en overgedragen op zijn vrouw en kinderen: syfilis. De trieste realiteit en keerzijde van het beschreven ideale huishouden.
‘Mrs Beeton’ heeft in de loop der jaren steeds meer toevoegingen gekregen en moderniseringen ondergaan. De laatste druk telde zo’n duizend pagina’s. Het boek is helaas nooit in het Nederlands vertaald.
