Sinterklaas
Tja, Sinterklaas. Al tien jaar is er een actiegroep Kick Out Zwarte Piet, maar nooit hoorde ik enig initiatief over Sinterklaas zelf, geen ‘Geef die Sint de Zak’ of ‘Laat Sint Nicolaas in zijn eigen regio blijven’.
Terwijl ik als kind natuurlijk Zwarte Piet veel leuker vond dan de Sint. Sinterklaas had iets onbenaderbaars, hoewel je bij sommige zelfs op schoot mocht zitten. De Pieten kwamen naar je toe, praatten tegen je – in mijn jeugd alsof zij het Nederlands nauwelijks beheersten, later gelukkig in vloeiend Algemeen Beschaafd Nederlands- en je kreeg nog snoepgoed toe ook.
Ja, alleen Toon Hermans in zijn onovertroffen sketch/monoloog maakte duidelijk wat hij van die oude Sint vond. ‘Ik houd niet van die man’, zei hij.
Mijn broer, zus en ik zijn alle drie geboren in de jaren na de Tweede Wereldoorlog. Veel geld hadden mijn ouders dus niet. Zoals in meer gezinnen werden de cadeautjes onderverdeeld in categorieën: een letter, wat klein spul, één wat groter cadeau en voor de rest nuttige dingen die mijn ouders anders toch hadden moeten kopen.
Vooral mijn moeder was niet altijd gelukkig in haar keuzes, zo kregen wij jaarlijks nieuwe onderbroeken en nieuwe sokken en vaak ook winterhandschoenen. Eén keer heb ik gevraagd hoe je daarmee kan spelen. Ik heb nooit antwoord gekregen.
Deze gang van zaken kwam tot een hoogte- dan wel dieptepunt, toen mijn kleine broer als verrassingscadeau een rozenkrans kreeg (wij werden katholiek opgevoed). Die religieuze gift had verstrekkende gevolgen; met de feestvreugde van die avond zelf was het meteen gedaan, mijn broer gooide woedend de rozenkrans door de kamer, miste gelukkig net onze kat en verdween naar zijn (c.q. onze) kamer. Hij kalmeerde pas toen mijn moeder beloofde het cadeau om te ruilen.
Wel heeft mijn broer daar een trauma jegens de katholieke kerk aan overgehouden.
Voor sommigen onder jullie misschien een nieuwtje over dit feest waar de laatste jaren eigenlijk alles over onderzocht is. Ik heb altijd gedacht dat wij de geboortedag van Sint Nicolaas vierden, die natuurlijk eigenlijk op 6 december jarig was. Vroeger werd Sinterklaas dan ook op de 6e gevierd. In de loop der jaren bleek de avond toch een geschikter moment van de dag, en zoals gebruikelijk in met name Angelsaksische landen werd gekozen voor de ‘Eve’, de vooravond. Zoals in Engeland en Amerika Christmas Eve zo belangrijk is en oudejaarsavond New Year’s Eve wordt genoemd.
Maar de geboortedag van Sint Nicolaas is volledig onbekend, zijn sterfdag niet: die was 6 december, en die vieren wij dus. Dat is niet zo bijzonder bij heiligen; veel heiligen stierven namelijk een heldhaftige marteldood omdat zij hun geloof trouw bleven, zodat die dag waard is om te gedenken.
In ons gezin hielden wij ons een paar jaar niet aan 5 december als de datum voor pakjesavond. Onze dochter werd namelijk zo nerveus van al dat gedoe in de dagen daarvoor, dat zij haar zenuwen nauwelijks in bedwang kon houden. Wij waren bang dat ‘Vol verwachting klopt mijn hart’, bij haar tot een zenuwinzinking zou leiden. Pakjesavond werd bij ons een paar dagen eerder gevierd.
Enkele jaren geleden waren wij op vakantie in Puglia, in Zuid-Italië. In Bari is een grote Sint Nicolaaskerk waar volgens de overlevering enkele botten van de echte Sint Nicolaas liggen, in een tombe onder de kerk. Dat lijkt ook echt te kloppen. Toen Turkije werd veroverd door ‘ongelovigen’, ontstond een wedloop naar Myra om de resten van de heilige naar Italië over te brengen.
Elk jaar wordt van 7 tot 9 mei nog gevierd dat Bari won.
Ik wens jullie allen een genoeglijk kinderfeest toe.
Door: Rob Versteeg
