Franska.nl

Stilgeborenen heten ze. Kindjes die overlijden nog voordat of kort nadat ze worden geboren. Jaarlijks veranderen in Nederland meer dan elfhonderd blijde verwachtingen in een hartverscheurend afscheid. Als ergens Goethes woorden ‘Himmelhoch jauchzend, zum Tode betrübt’ op van toepassing zijn, dan wel op een stilgeboorte.

Degene die mijn oudste zus had moeten worden, was zo’n stilgeboren kindje. Tien jaar voordat ikzelf ter wereld kwam, beviel m’n moeder van haar, na een zwangerschap van zeven maanden. Ze kreeg een naam, zelfs een grafje. Maar als ik als kind aan m’n moeder vroeg hoe verdrietig dat destijds was geweest, zei ze steevast: ‘Daar denken we niet meer aan, we hebben immers daarna nog vier gezonde kinderen gekregen.’ Pas toen ikzelf beviel van een, uiteindelijk toch gezond, zevenmaandenkindje, kwamen bij haar de emoties van destijds boven en stond ze zichzelf toe om erover te vertellen en te bekennen hoeveel pijn het haar had gedaan, zowel fysiek als geestelijk, om zo abrupt afscheid te moeten nemen. Geen troostende uitvaart, geen dagen om dat wat in je groeide en bloeide los te laten, geen mensen die samen met je komen rouwen om de dood van je kindje… Dat m’n daarna oudste zus dezelfde naam kreeg als van haar dode zusje typeert misschien nog wel het meest de houding die er in de jaren zestig en zeventig heerste ten opzichte van stilgeborenen. Deze dood werd doodgezwegen, een stilgeborene werd vrijwel stilgehouden voor de omgeving. Het gevolg: een jarenlang stil verdriet dat nooit de kans kreeg te worden verwerkt.

Hoe bijzonder is het om tegenwoordig steeds vaker verhalen te horen van ouders die in een dergelijke achtbaan van emoties wél de tijd nemen en krijgen om te rouwen om het kind dat al zóveel maanden bij hen was, dat ze er een kamertje voor hadden ingericht en hadden gedroomd over de toekomst samen. Wat is er, goddank, veel veranderd. Wat zijn er al veel taboes geslecht door ouders die ervoor kiezen om hun omgeving te laten delen in hun verdriet. Ouders die aan de artsen vragen of ze hun kindje nog even bij zich mogen houden, in plaats van dat het vrijwel ongezien wordt ‘weggehaald’.

Wat goed te weten dat er ervaringsdeskundigen zijn (zoals bijvoorbeeld de vrouwen van Houvast Uitvaartzorg) die hun kennis inzetten om andere ouders in deze situatie te laten zien wat er allemaal mogelijk is. Vrouwen die het geduld nemen om de wensen van ouders uit te vragen, niet één keer, maar minstens drie keer, omdat ze ook weten dat je met een barend lijf dat giert van de hormonen op het meest kwetsbare moment in je leven niet gelijk weet wat je aan moet met het dode kindje voor wie je al een hele toekomst had bedacht.

Een stilgeboorte wordt allang niet meer stilgehouden, en ook het verlies van een kindje dat nooit de kans kreeg te leven, wordt niet meer in stilte geleden. Dat maakt het verdriet om al die kindjes die nooit in hun wiegje zullen liggen er niet minder om. Het maakt wél dat dat verdriet een plekje krijgt, net zoals het kindje zelf. Niet alleen in een grafje op een begraafplaats, maar in het hart van liefhebbende ouders en hun omgeving.